Fas, Avrupa'daki Asyalı moda tedarikçilerine karşı rekabeti artırıyor
Fas'ın moda ve tekstil kuruluşu AMITH'in (Association Marocaine des Industries du Textile et de l'Habillement) yönetim kurulu üyesi Zakaria Ghattas, ülkenin ürünlerini çeşitlendirerek giderek zorlaşan Asya rekabetini nasıl yenmeyi planladığını açıkladı.
Fas moda endüstrisinin giderek daha fazla "performans ve spor giyim, iş kıyafetleri ve moda giyim gibi teknik ürünlere yatırım yaptığını belirten Ghattas, Fas'ın temel hedeflerinden biri, ülkenin Avrupa'daki önemli yakın tedarik pazarlarında Asya rekabetini geride bırakmak, yüksek hacimli ve çevik bir hızlı moda üreticisi olarak itibarını güçlendirmek, kısa sipariş sürelerine yanıt vermek ve şu anda 49,3 milyonluk nüfusa sahip olan İspanya gibi önemli bir pazara yakınlığından yararlanmak olduğunu belirtti.
Ghattas ayrıca Fas yatırımlarının, Mağrip ülkesinin dokuma ve nakış gibi kültürel tekstil mirasından yararlanarak birinci sınıf üretim geliştirmeye odaklandığını ve markalara "yüksek el becerisi" gerektiren detaylar ve terbiye işlemleri sunduğunu söyledi.
Fas'ın artık enerjisinin %35'inden fazlasını yeşil kaynaklardan karşıladığını vurgulayan Ghattas, bir diğer pazarlama ayağının sürdürülebilirlik olduğunu, Fas’ın Sahra’daki güneş enerjisi santrallerine erken yatırımlar yapmakla kalmadığını, ayrıca rüzgar çiftliklerine de büyük yatırımlar yapmaya devam ettiğini, 2029 yılına kadar Essaoiura açıklarında Afrika'nın ilk açık deniz rüzgâr çiftliğini inşa edeceklerini kaydetti.
Fas Hükümeti ayrıca 2030 yılına kadar yurtiçinde temiz enerji tüketimini yüzde 52'ye, 2050 yılına kadar ise yüzde 80'e çıkarmayı hedefliyor. Bu, üretim maliyetlerinin kontrol altında tutulmasına ve Avrupa Birliği (AB) karbon azaltma hedeflerinin karşılanmasına yardımcı olacak.
Ghattas ayrıca Faslı üreticilerin sosyal sorumluluk performanslarını iyileştirmek için çalıştıklarını, Fas'ın uzun zamandır fabrikalarda sosyal denetimler yaptığını, ancak bazı muhabirlerin iyileştirmeler yapılabileceğini belirttiğini söyledi. Ücret Göstergesi Vakfı (Hollanda) ve İşgücü Araştırmaları Merkezi'ne (Pakistan) göre Fas, İşçi Hakları Endeksi'nde 100 üzerinden 77 puan alarak "adil" olarak derecelendirilmiş durumda ve insana yakışır işlere erişim imkânı sunmakta.
Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu (ITUC) ve Fas Ulusal Seyahatçiler Birliği (UNTM), hükümeti düşen yaşam ve çalışma standartları ve Mart ayında Fas Anayasa Mahkemesi tarafından onaylanan grev eylemine ilişkin kısıtlayıcı yasa nedeniyle eleştirdi.
AB istatistik kurumu Eurostat'a göre, Fas'ın AB'ye yaptığı giyim ihracatındaki büyüme, 2023'te 736 milyon avrodan (863,34 milyon dolar) 2024'te 768 milyon avroya yükseldi, ancak 2022'deki 823 milyon avrodan düşüş gösterdi. İspanya'ya gönderilen Fas yapımı giysiler, başta Fransa ve İtalya olmak üzere diğer AB ülkelerine de yoğun bir şekilde yeniden ihraç ediliyor.
Bununla birlikte, ABD tarifelerinden ağır darbe alan Asyalı üreticiler, Avrupa pazarlarını agresif bir şekilde hedef alıyor. Çin ve Hindistan artık kapasitelerini otomatik olarak Avrupa'ya yönlendiriyor; bu da Fas için artan rekabete yol açıyor.
Bu bağlamda, Faslı üreticiler, Avrupa markalarının tedarik stratejilerinin çeşitli olmasını tavsiye eden AB giyim endüstrisi derneği Euratex'in şu açıklamalarından cesaret alacaklardır: "Küresel iş birliğine yönelik baskı nedeniyle, Avrupa şirketleri tedarik zincirlerinin bir kısmını Fas gibi komşu ülkelere yakınlaştırmaya çalışarak daha fazla özerklik aramalılar."
Euratex, Ocak (2025) itibarıyla yürürlüğe giren yeni kurallarla revize edilen AB ve komşu Akdeniz ülkeleri için tercihli menşe kurallarına ilişkin Pan-Avrupa-Akdeniz Sözleşmesi'nin, Fas da dahil olmak üzere Kuzey Afrikalı tedarikçilerle ilişkileri kolaylaştırdığını belirtti.
