ABD Uluslararası Ticaret Mahkemesi Trump Tarifelerini Engelledi
ABD Uluslararası Ticaret Mahkemesi, Başkan Donald Trump'ın ülkenin en büyük ticaret ortaklarına kapsamlı gümrük vergileri uygulamak için Uluslararası Acil Ekonomik Güçler Yasası'nı (IEEPA) devreye sokmasının, yetki aşımı olduğuna karar verdi.
Başkan tarafından atanan dokuz yargıçtan oluşan New York merkezli federal yargı kurulu, Trump’ın çift haneli vergileri koymasını engelleme kararı alırken, davaya bakan yargıçlar arasında Trump tarafından atanan Timothy Reif'in yanı sıra Barack Obama tarafından atanan Gary Katzman ve Ronald Reagan döneminde yargıçlık görevini üstlenen Jane Restani de yer aldı.
IEEPA—modern çağda nadiren kullanılan ve ortalama vatandaşlar tarafından pek bilinmeyen bir niş ticaret yasası—1977'de Jimmy Carter tarafından yürürlüğe konulmuştu ve ABD Başkanı’na ülke dışından kaynaklanan Amerikan güvenliği veya ekonomisi için "alışılmadık ve olağanüstü bir tehdit" durumunda uluslararası ticareti düzenleme yetkisi veriyordu. Başkan IEEPA kapsamında ulusal bir acil durum ilan ettiğinde, ABD çıkarlarını korumak için diğer ülkelerle işlemleri engelleyebiliyor, varlıkları dondurup mallara el koyabiliyordu.
Hatırlanacağı üzere Trump 2 Nisan'da “Kurtuluş Günü”nde yaklaşık 90 ülkeye “karşılıklı” (reciprocal) vergiler ve %10'luk uluslararası bir temel (baseline) tarife duyurduğunda IEEPA yasasını devreye sokmuştu.
Sınır güvenliği ve fentanil kaçakçılığıyla ilgili şikayetler nedeniyle Meksika ve Kanada'ya ayrı ayrı uygulanan %25'lik vergiler de ABD Uluslararası Ticaret Mahkemesi tarafından geçersiz kılındı. Ancak karar, Trump'ın 1962 Ticaret Genişletme Yasası'nın 232. maddesini kullanarak uyguladığı çelik ve alüminyum, otomobil ve parçalara uygulanan %25'lik tarifeler için geçerli değil. Ticaret Bakanlığı, bu ürünlerin ithalatının ulusal güvenlik için bir risk oluşturup oluşturmadığını araştırıyor.
Yönetimin karara uyması ve tarifeleri durdurması için 10 günü var ancak karara hızla ve sessizce itiraz edildi. Beyaz Saray sözcüsü Kush Desai yönetimin "bu krizi ele almak için yürütme gücünün her kolunu" kullanacağını belirtirken "Seçilmemiş yargıçların ulusal bir acil durumu nasıl düzgün bir şekilde ele alacaklarına karar vermesi gerekmez." diye ekledi.
Ticaret mahkemelerine gelen şikayetler, küçük işletmeler ve Amerikan şirketleri tarafından açılan davaların yanı sıra Kaliforniya, New York ve Oregon gibi eyaletlerden gelen 15 şikâyetten kaynaklanıyor. Altın Eyalet Valisi Gavin Newsom "Mahkemeler, Donald Trump'ın Amerikan ailelerinin maliyetlerini artırmaktan başka bir işe yaramayan kaotik, yıkıcı tarifeleri uygulamaya çalıştığında yetkisini aştığı konusunda hemfikir" diye yazarken, Trump yönetimine karşı eyalette şikâyette bulunan Oregon Başsavcısı Dan Rayfield, Uluslararası Ticaret Mahkemesi'nin kararını "büyük haber" olarak nitelendirdi.
