Türkiye 2022 yılındaki 21,2 milyar dolar ihracat değeriyle Çin, AB, Vietnam ve Bangladeş’in ardından
dünyadaki beşinci büyük hazır giyim ihracatçısı durumunda. Sektör özellikle Avrupa eksenli
nearshoring fırsatına odaklanmış durumda; daha sürdürülebilir ve verimli çalışan teknoloji ve makine
yatırımları yaparak, Asya’daki rakiplerine kıyasla çok daha kısa sürede siparişleri teslim etmeyi hedefliyor.
Bunun yanı sıra Türk tedarikçiler hazır giyim tedarik zincirlerinin dikey entegrasyonu
sayesinde oldukça cazip durumdalar.
Dikey Entegrasyon – Anahtar Bir Fırsat
IAF Başkanı Cem Altan kendi pamuğunu üretip, bunu iplik ve kumaşa dönüştürme imkânı olduğu için
rakip hazır giyim üreticisi ülkelere kıyasla Türkiye’nin benzersiz bir konumda olduğunu,
pamuk liflerini nihai giysilere dönüştürme kapasitesine sahip olduklarını,
bunun siparişlere daha hızlı cevap verme ve üretimde çeşitliliğin artmasına imkân sağladığını kaydetti.
Türkiye’deki hazır giyim tedarik zincirinin her aşamasının bir sonraki aşama ile yakın bağlantı halinde olmasının,
özellikle işçi refahı ve güvenliği başta olmak üzere tüm üretim sürecine kuş bakışı bakma imkanı sağladığını
ifade eden Altan, tüm fabrikaların bağımsız denetçiler tarafından denetlendiğini,
izlenebilirliğe önem verildiğini, zamandan tasarruf ve verimliliği arttırmak adına dijital tasarım ve üretime
yatırım yapıldığını vurguladı.
Müşterilere daha fazla seçenek sunma adına tasarım gücüne yatırım yaptıklarını
belirten Altan, aynı zamanda yeni teknolojiler konusunda üniversitelere yatırım yaptıklarını,
bunun da gelecek jenerasyonlar açısından önemli bir avantaj sağlayacağını kaydetti.
Kipaş Holding yetkilisi Elif Şahinler ise her şeyin tek çatı altında olmasının uluslararası alıcıları cezbettiğini,
firmalarının biri Mısır’da diğeri İstanbul’da olmak üzere iki fabrikası olduğunu ve tam paket
yaklaşımının yanı sıra hızın da önemli bir tercih sebebi olduğunu belirtti.
Sürdürülebilirlik Kazanacak
Türkiye’deki hazır giyim üreticileri, nihai tüketiciler ve müşteriler açısından sürdürülebilirliğin önemini
fark ettiklerinden dolayı, sürdürülebilirlik konusunda hassas ve bu alana yatırım yapılması adına teşvik ediliyor.
İHKİB Yönetim Kurulu Üyesi İsmail Kolunsağ, şirketlerinin sürdürülebilirlik alanında son yıllarda yaptığı
yatırımlardan bahsederken üretimde kullandıkları çamaşır yıkama suyunu yeniden kullanmak üzere geri
dönüştürdüklerini, üretim süreçlerinde çoğu aşamanın bilgisayar kontrollü olması sayesinde daha verimli
çalıştıklarını, işçilerin kimyasallarla temasını kesmek adına dijitalleşmeyi hayata geçirdiklerini ifade ederken
bu sayede çok daha güvenli bir çalışma ortamı inşa ettiklerini, operasyonları sürdürmek
adına SBTI sistemlerini kullandıklarını kaydetti.
Bununla birlikte giyim üreticileri arasında sürdürülebilirliği operasyonlara dahil etmenin mutlaka yapılması
gereken bir şey olup olmadığı konuşuluyor ve sürpriz olmayan bir şekilde çevre dostu olma maliyeti
en büyük sorun haline gelmeye başlıyor. Kipaş temsilcisi Bozkurt, kumaş tarafında BCI’nin maliyet
açısından nötr olsa da organik pamuk kullanımının daha maliyetli olacağını belirtirken, daha sürdürülebilir
operasyonlara geçmek için gereken bir de başlangıç yatırımı maliyeti olduğunu vurguladı.
Kendi tesislerinde pamuğu geri dönüştürme konusunda yatırım yaptıklarını belirten Bozkurt, bu konuda
giderek artan önemli bir talep olduğunu kaydetti. Sadece kumaşın sürdürülebilir olmasının yeterli olmayacağını,
aynı zamanda su, enerji, kimyasal kullanımı ile çamaşırhane operasyonları açısından
giyim tarafında da sürdürülebilirliğin önemli olduğunu belirten Bozkurt, şirketlerinin OCS, RCS, BCI, SEDEX gibi
belirli bir maliyeti olan akreditasyonlara sahip olduğunu fakat alıcılarla daha sürdürülebilir ürünler
konusunda fiyat pazarlığı yapmanın güç olduğunu belirtti.
Bu arada Cem Altan ise Türk hazır giyim sektörünün sürdürülebilirlik konusundaki maliyetleri üstlenmeye
devam etmesinin sürdürülemez olduğunu belirterek, uzun vadede sürdürülebilir olması gerekenin
işletmenin kendisi olması gerektiğini, tedarikçilerin çalışanlar için daha iyi koşullar ve çevrenin korunması
açısından daha iyi üretim şartları yaratması gerektiğini, maliyetin tüm paydaşlar tarafından paylaşılması
gerektiğini belirtti.
Küresel hazır giyim ithalatçısı olan ülkeler tarafından yürürlüğe konulan yeni düzenleme ve mevzuatlar
nedeniyle önümüzdeki 5-10 yıllık süreçte sektörün önemli değişikliklerden geçeceğini belirten Altan,
2030 ve 2050 karbon emisyon hedeflerine ulaşmayı amaçlayan AB Yeşim Mutabakatının bu düzenlemeler
arasında en önemlisi olduğunu, tüm sektörün yeşil ve sürdürülebilir tedarik zincirine yatırım yapması gerektiğini
fakat bunun önemli bir maliyeti olduğunu vurgulayarak hedeflere ulaşmak açısından gerek
hükümet desteğine gerekse de AB fonlarına ihtiyaç duyacaklarını kaydetti.
Türk Hazır Giyim Sektöründe Artan İşçilik Maliyetleri
Cem Altan Türkiye’de konfeksiyon işçi maliyetinin asgari ücret ve yan haklar dahil edildiğinde 950 Dolar civarında
olduğunu belirtirken, Türk lirasının satınalma gücünün düşmesi, Rusya-Ukrayna arasında devam eden savaş
durumu, artan enerji maliyetleri gibi öğelerin hazır giyim üreticileri açısından dezavantaj yarattığını,
bu durumun Türk hazır giyim sektörü için 2022’nin ikinci yarısı ve 2023’ün başında siparişlerin azalmasına
yol açtığını belirterek, enflasyonun küresel olarak yükselmesine karşın müşterilerin fiyat arttırmaya
yanaşmadığını kaydetti.
ABD Fırsatı
Tüm bunların yanı sıra Türk hazır giyim sektöründe ABD pazarında büyümek açısından fırsat kovalanıyor.
Aralarında Cross Jeans, Bozkurt, Yeşim Group gibi firmaların yer aldığı bir dizi Türk markası,
ABD pazarına gümrük vergisiz giriş yapabilmek için Mısır’da ilave fabrikalar kurdular.
Türkiye’nin şu anda ABD hazır giyim pazarının 17. Tedarikçisi konumunda olduğunu belirten Altan, ülke olarak
önemli miktarda ABD pamuğu ithal ettiklerini, en azından bu pamuktan üretilen ürünlerin
ABD pazarına gümrük vergisiz girebilmesi için ABD hükümetinin adım atmasını beklediklerini kaydetti.