Uluslararası Çalışma Örgütü – ILO’nun resmi sayfasında yer alan habere göre, Türkiye ve Suriye’yi
vuran yıkıcı depremler, yüzbinlerce işi ve işletmeyi yok etmiş durumda ve geçim olanaklarının
yeniden inşa edilmesi, yoksulluk, kayıtdışılık ve sömürünün önlenmesi için
çalışanların ve işletmelerin acil yardıma ihtiyacı var.
Türkiye’nin güneydoğu illeri ve Suriye’nin kuzeyini vuran depremler nedeniyle Türkiye ve Suriye’de yüzbinlerce
çalışan geçim olanaklarını kaybetti. Afetin işgücü piyasası üzerindeki etkilerine ilişkin
Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) son değerlendirmelerine göre, acil ve münhasır
destek verilmezse yoksulluk, kayıtdışılık ve çocuk işçiliğinin artması bekleniyor.
“Bu afete başarılı ve kapsayıcı biçimde müdahale edilmesinin en önemli ögesi istihdamın
desteklenmesidir” diyen ILO Genel Direktörü Gilbert F. Houngbo sözlerini şöyle sürdürdü:
“İnsanlar ancak ve ancak geçim olanakları yeniden inşa edilebilirse hayatlarını yeniden kurmaya başlayabilirler.
Depremde çok büyük kayıplara uğrayanlara, sosyal adalet ve insana yakışır iş ilkelerinin
toparlanma ve yeniden inşa sürecinin temelinde yer aldığını göstermek zorundayız.” Türkiye’ye ilişkin ilk verilere
göre, deprem nedeniyle 658,000 çalışan geçim olanaklarını kaybetmiş durumda.
Hükümet ayrıca 150.000’ı aşkın işyerinin kullanılamaz hale geldiğini bildiriyor. ILO’nun tahminlerine göre,
etkilenen çalışanların her biri, iş yokluğu sürdükçe her ay ortalama 230 ABD Dolarını aşan gelir kaybı yaşıyor.
Toplamda ise, bu kriz nedeniyle, depremden etkilenen bölgede aylık yaklaşık
150 milyon ABD Doları net emek geliri kaybı oluşuyor.
Türkiye’de depremden etkilenen illerde 4 milyonu aşkın çalışan yaşıyor ve bunların çoğu tarım,
imalat sanayi, ticaret veya diğer düşük katma değerli hizmetlerde çalışıyor. Çalışma saati kayıpları
ise şu düzeyde tahmin ediliyor: Malatya’da yüzde 58,8; Adıyaman’da %48,1; ve Hatay’da ise yüzde 45,2.
ILO’nun Türkiye değerlendirmesi, istihdam kayıplarına ek olarak, iş sağlığı ve güvenliği ile çocuk işçiliği
alanlarında da risklerin artmış olabileceği uyarısı yapıyor.
Suriye’de ise 12 yıldır süren iç savaş nedeniyle zaten büyük hasara uğramış olan ekonomi ve işgücü
piyasası koşullarında, yaklaşık 170,000 çalışan deprem nedeniyle işlerini kaybetti.
Bu kayıp doğrudan 154,000 haneyi ve 725,000’i aşkın insanı etkiledi. Ayrıca 35,000 civarında mikro,
küçük ve orta ölçekli işletme de (MKOBİ) etkilendi. Bu geçici “istihdam kaybı”, ayda en az
5,7 milyon ABD Dolarına eşdeğer emek geliri kaybına neden oluyor.
Suriye’nin en ağır darbe alan beş ili olan Halep, Hama, İdlib, Lazkiye ve Tartus’ta ülke nüfusunun
yüzde 42,4’ü yaşıyordu. Bu nüfus içinde çalışma çağındaki (16 yaş veya üzeri) 7,1 milyon insanın 2,7 milyonu
çalışıyordu (kayıtlı ve kayıtdışı). Bunların yüzde 22,8’i kadındı.
ILO, çalışanların ve ailelerinin acil ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, deprem olduktan
hemen sonra etkilenen toplumlarla temas kurdu.
ILO, Türkiye’de ulusal makamlar ile yakın işbirliği içinde, işgücü piyasası ve işletmelerin toparlanmasını
destekleyecek bir dizi müdahaleyi planlıyor ve uyguluyor. Planlanan girişimler, işletmelerin bir yanda işletme
sürekliliğini sağlarken diğer yanda insana yakışır ve sürdürülebilir işler sunabilmesi için acil emek-temelli
işletme programlarını desteklemeyi ve işletmelerle birlikte çalışmayı içeriyor. ILO aynı zamanda iş dünyası
örgütleri ve sendikaların kendi işlevlerini sürdürmesi ve üyelerine kritik hizmetler vermeye devam etmesi için destek sağlıyor.
Münhasır girişimler, mevsimlik tarım işçileri, çocuk işçiler ve mültecilere odaklanacak. Bunlara ek olarak,
ulusal sosyal diyaloğun temel aktörleri olarak, toparlanma ve yeniden inşa girişimlerini sürdürebilmelerini
sağlamak amacıyla sosyal ortaklara da destek verilecek.
Suriye’de ise, mühendisler için bir dizi eğitim kampanyaları yoluyla iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarını iyileştiriyor,
bir yandan da Halep’in etkilenen mahallelerinde emek-yoğun faaliyetleri sürdürüyor. ILO ayrıca, sosyal ortaklara
hibeler sağlayarak, etkilenen çalışanları ve işletmeleri desteklemelerine, bunun yanı sıra iş sağlığı ve güvenliği
uygulamalarının iyileştirilmesine yardım ediyor.
ILO, bu miktarda fon tahsis ettiğini, iki ülkedeki depremzedeleri desteklemek amacıyla
Brüksel’de toplanan donör konferansında açıkladı.
Bu iki rapor, tahminlerin henüz ilk verilere dayandığını, deprem öncesi verilerden yararlanılarak
yapılan ekstrapolasyonları (kestirimleri) içerdiğini ve zaman ilerledikçe değişmekte olduğunu vurguluyor.