Bülten Tarihi: 21 Kasım 2022
Sayın Üyemiz,
Türkiye İhracatçılar Meclisi’nden (TİM) alınan bir yazıda, Ticaret Bakanlığı’ndan iletilen bir yazıya istinaden, Arjantin ekonomisinde yaşanan istikrarsızlıklar ve ülkenin dış borçlarına bağlı olarak yaşanan rezerv sıkıntısı nedeniyle, Arjantin Merkez Bankası tarafından ithalat bedellerinin ödenmesine ilişkin vadelerin uzatılması ve sınırlandırılmasına yönelik çeşitli önlemler alındığı belirtilerek bu kapsamda, alınan tedbirlere ilişkin hususların ekte yer alan 1. maddede yer aldığı ifade edilmektedir.
Diğer taraftan, 5 Ekim 2022 tarihinde yürürlüğe giren 3 Ekim 2022 tarihli ve 26/22 sayılı Karar çerçevesinde, otomatik olmayan ithalat lisansı rejiminin (SIMI B) güncellendiği, kimyasal/temizlik ürünleri, plastikler, kauçuk ürünler, tekstil (tekstil makinelerini içerir, deri ürünler), inşaat malzemeleri ve metaller, beyaz eşya ve elektronikler, endüstriyel makineler (tarımsal sanayi için olanlar dahil), dahil olmak üzere hemen hemen her sektörden ürünlerin bulunduğu bir örneği ekte yer alan 96 sayfalık bir listenin yayımlandığı bildirilmektedir.
Bu kapsamda, SIMI B kategorisinde yer alan ürün gamının genişlediği, dolayısıyla Arjantin Merkez Bankasının 27 Haziran 2022 tarihli ve A7432 sayılı kararı çerçevesinde de 180 gün içerisinde ödenecek ürün listesini dolaylı olarak belirlediğinin anlaşılmakta olduğu, diğer taraftan, Arjantin’de tamamen yeni bir ithalat lisansı sistemine geçildiği ve 17 Ekim 2022 tarihinden önce onaylanan SIMI'lerin hala geçerli olmakla birlikte daha önce talep edilmiş ancak onaylanmamış olan SIMI başvurularının iptal edilerek bundan böyle SIMI belgesi düzenlenmeyeceği belirtilmektedir.
Anılan yazıda devamla, Kamu Gelirleri Federal İdaresi (AFİP) ve Ekonomi Bakanlığı Ticaret Müsteşarlığı tarafından, 11 Ekim 2022 tarihli ve 5271/2022 sayılı ortak Karar ile 17 Ekim 2022 tarihi itibarıyla, İthalatı Kapsamlı Gözetim Sistemi’nin (Comprehensive Import Monitoring System-SIMI) kaldırılarak yerine Arjantin Cumhuriyeti İthalat Sistemi’nin (System of Imports of the Argentine Republic-SIRA) getirildiği, Karar’da bu sistem ile dış ticaret işlemlerine yönelik olarak önleyici kontrol, eylem, takip ve gözetimin güçlendirilmesinin amaçlanmakta olduğu, ayrıca, ödemelerin takibinin kolaylaştırılması için ithalat işlemleri gerçekleştiren tüm kuruluşların tek bir dış ticaret hesabı açması (Single Current Account for Foreign Trade) ve ithalat işlemleri için gerçekleştirilen tüm işlemlerin gerçek zamanlı olarak AFİP ve Merkez Bankası tarafından takip edilen bu hesaba kaydedilmesinin gerektiği bildirilmektedir. Öte yandan, daha önce 180 gün geçerliliği bulunan SIMI sisteminin yerine, SIRA belgesinin 90 gün geçerli olmasına ve gerekli görülmesi halinde 90 gün daha uzatılmasına karar verildiği, iki sistem arasındaki bir diğer farkının ise SIMI sisteminde ithalat kotasının durumunun bir sonraki ay kontrol edilebilirken, SIRA sisteminde bunun gerçek zamanlı (real time) olduğu, hükümet yetkilileri tarafından, bu uygulama ile dış ticaretin fiziksel ve finansal akışının daha kolay takip edilebileceğinin vurgulandığı ifade edilmektedir.
Bununla birlikte, ithalat işlemlerinde ödemelere yönelik net tarihlerin bulunmamakta olduğu ve Arjantin İthalatçılar Birliğine göre, ödemelerin, küçük işletmeler için 60 gün, orta büyüklükteki firmalar için 90-120 gün, büyük firmalar için 180 gün olabileceğinin tahmin edilmekte olduğu, ayrıca, yeni uygulama çerçevesinde, ithalatçıların döviz piyasası erişimine ihtiyaç duyulmadan ve kendi döviz rezervlerinden ödeme yapılması halinde de bunun rapor edilmesi gerektiği belirtilmektedir.
17 Ekim 2022 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, ödemelerin nasıl yapılabileceğine dair kesin hükümler içermemekle birlikte SIRA belgesinde belirtilecek tarihlerde veya söz konusu belgede belirtilen tarihlerden 15 gün sonra ödeme yapılmasına, diğer taraftan, Covid-19 tanı kitleri, gıda, ilaç ve medikal ürünler, petrol yağları, bitümen mineraller, kömür, doğal gaz ve diğer hidrokarbonlar, kamu sektörü tarafından altyapı projelerinde kullanılacak ürünler ve sermaye malları ödemelerinin ve firmaların ihracat artışı kaydettiği tutar kadar, SIRA belgesinde belirtilecek ödeme tarihlerinden (AFİP tarafından karar verilecek olan) önce ithalat bedelleri için ödeme yapılabilmesine imkan tanınmakta olduğu, önümüzdeki dönemde, ödemelere ilişkin detayların alınacak yeni kararlar ile daha fazla netlik kazanabileceğinin düşünüldüğü ifade edilmektedir.
Merkez Bankası tarafından, 3 Kasım 2022 tarihli ve 7629/2022 sayılı karar çerçevesinde;
- Firmaların her yıl 50 bin ABD dolarına kadar ithalat bedellerini SIRA belgesinde belirtilen tarihten önce ödeyebilmelerinin mümkün kılındığı,
- 13 Ekim tarihli ve 7622 sayılı karar ile SIRA belgesinde belirtilen tarihlerden önce ödeme yapılabilmesine ilişkin hususlara açıklık getirmek amacıyla, 27, 39, 40, 44, 45 72, 74, 80 HS kodlu sektörlerde, erken ödeme yapılabileceği ancak bunun için devlet ile şirket arasında bir fiyat anlaşmasına sahip olunması ve miktar olarak firmaların üretimi için ihtiyaç duyduğundan fazlası için ödeme yapılmıyor olması (stok yapılmasının önüne geçilmesi için olduğu anlaşılmakta) gerektiği,
- Kamu kurumları, devlet şirketleri ve varlık fonları ile kurulan şirketlerin SIRA belgesinde AFİP tarafından belirtilen tarihten önce ödeme gerçekleştirmesinin mümkün olduğu ve alınan kararlar çerçevesinde, Arjantin’de ithalat işlemlerinin çok sıkı denetime tabi tutulduğu, teknik engellerin her geçen gün arttığı ve döviz rezervi krizi yaşayan ülkede kambiyo kontrolünün esnekliğe mahal vermeden uygulandığının görülmekte olduğu, bu kapsamda, mevcut durumun ihracatımızın genel seyrine olumsuz yansımalarının olabileceği ve ülkeye yönelik planlamalarda dikkate alınmasının önem arz ettiği ifade edilmektedir.
Bununla birlikte, ithalat lisansları ve buna bağlı olarak ithalat bedellerinin ödenmesine ilişkin yukarıda arz edilen bilgiler ışığında, Arjantin'de ithalat bedellerinin ödenebileceği vadenin 180 günden fazla sürebilmekte olduğu ifade edilmektedir.