Tüketiciler bundan sonra daha da sorumlu olmak durumunda. Tüketiciler perakende sektörünün
anahtarını ellerinde tutarken, resesyon risklerinin olduğu belirsiz ekonomik zemin, dördüncü
çeyrekten itibaren brüt kâr marjı baskısının artmasıyla başlayan yıl içinde, perakendecilerin
stratejik operasyon planlamasını derinlemesine incelemelerini gerektirecek.
Tüketici ve Enflasyon
2022 yıl sonu itibariyle tüketiciler sürpriz bir biçimde enflasyon görünümü konusunda daha olumlu bir moddalar.
Tüketici Güven İndeksi Aralık ayında 101.4’ten 108.3’e yükselirken, Ekim ayından beri yaşanan düşüşlerin
ardından 2022 Nisan ayından beri en yüksek seviyeyi yakalamış durumda. Petrol ve gaz fiyatlarının düşmesi de
enflasyon beklentilerinin gerilemesine ve 2021 Eylül ayından beri en düşük seviyeye gelmesine neden oldu.
İlaveten Aralık ayında fiyat artışları %0,1 oranında yavaşlarken, Tüketici Fiyat Endeksi’ne göre Kasım ayında
%7,1 olarak hesaplanan son 12 aylık dönemdeki enflasyon oranı, Aralık ayı itibariyle ise %6,5’a gerilemiş durumda.
Tabi bazıları bu düşüşün geçici olduğunu düşünüyor. Tüketiciler belirli harcama kalemlerini mallardan hizmetlere
kaydırmış durumdalar. Bunun 2023 yılında da devam etmesi beklenirken, enflasyon ve faiz artışlarından
kaynaklanan ters rüzgarlar olması da öngörülüyor.
Toptan satış stoklarının Kasım 2022'de %1,0 artarak 933,08 milyar dolara yükselmesi de durumu karıştırabilir.
Ekim’deki artış sadece %0,6 düzeyindeyken, Aralık datası ise henüz yayımlanmadı. Artan stoklar ekonominin
büyüdüğünü ve ABD dördüncü çeyrek GSYİH büyümesini destekleyebileceğini gösteriyor. Nispeten sıkı iş gücü piyasasıyla
beraber bu büyüme, Fed’in enflasyonu azaltmak için mütevazi hamleler yapmasını güçleştirebilir.
İstihdam resmi nispeten güçlü olsa da iş gücü piyasası pek çok nedenle hızlı bir biçimde değişebilir. İşletmeler onları daha
büyük borç ödemelerine zorlayabilecek faiz oranlarından ve bir yandan da ekonominin resmi olarak resesyona girip girmeyeceğinden
endişe ediyor. Ayrıca Microsoft’un 10.000 kişiyi işten çıkarması ve diğer benzer işgücü azalmalarının tüketici harcamalarına etki etmesi
neredeyse garanti iken bu özellikle giyim ve ev ürünleri satan perakendeciler için üzücü bir haber.
Ekonomik göstergeler de gerilemenin çok yakın olduğunu gösteriyor; LEI endeksi (The Leading Economic Index)
Kasım ayında %1 düşerken, Mart 2021’den beri en düşük seviyeye gerilemiş durumda.
Wells Fargo ekonomistleri yaz aylarına kıyasla tüketicilerin Aralık ayında daha güvenli olsa da hale temkinli
davrandığını; faiz oranlarındaki artış potansiyelinin hala güçlü sayılabilecek işgücü piyasasında aşağı yönlü
gerçek bir risk olduğunu söylüyor.
Ulusal Perakende Federasyonu (NRF) baş ekonomisti Jack Kleinhenz, resesyon olasılığını başlatacak
şeyin muhtemelen yüksek faiz oranları olacağını ve ekonominin yavaşlamasının kırılgan bir durum yaratarak
riski önemli oranda arttıracağını kaydetti.
Tüketici duygusallığı da hızlı bir biçimde değişebiliyor. Hisse senedi piyasalarındaki ani bir düşüş, ısınma ya da market
harcamalarını ödemek zorunda kalmak, insanların ürkmesine neden olabilir. Hali hazırda kredi kartı harcamaları
artmış durumda.
New York Federal Fonu’nun Kasım ayı raporunda üçüncü çeyrek mesken harcamalarının
351 milyar dolardan 16,5 trilyon dolara yükseldiğini gösterirken, bir önceki yıla kıyasla %8,3 oranındaki artış,
Büyük Resesyon’un başlarında, 2008 yılının ilk çeyreğindeki %9,1’lik artıştan beri görülen en yüksek oran.
2022 yılında enflasyonist ortamdaki tüketici direnci, insanlar tasarruflarını kullandıkça ve borçlarını artırdıkça
hanehalkı ekonomisini aşındırabilir. Tüketiciler hali hazırda buna yönelik sinyaller gösteriyor. ABD Ticaret Departmanı’nın
Aralık ayı raporları, ABD perakende satışlarının Kasım ayında %1,1 oranında düştüğünü; benzin ve otomobil haricinde
perakende satışlardaki düşüşün %0,7 olduğunu ve bu rakamların enflasyon ekseninde revize edilmediğini gösteriyor.
Perakende Şimdi Ne Yapıyor?
BDO firmasının perakende ve tüketici ürünleri pratikleri ulusal lideri Natalie Kotlyar, perakendecilerin Ocak ayında üçlü bir
etkiyle yüzleşeceğini ve bu durumun yılın ilk çeyreği boyunca devam edeceğini söylerken, 2023 yılına taşınan fazla envanterin,
satınalma getirilerinde ve daha çok sayıda tüketicinin şimdi al sonra öde yükümlülüklerinde artışa neden olacağını, bunun da
perakendecileri kalan mallarını temizlemek konusunda normalden daha çok sıkıntıya sokacağını belirtiyor.
Kotlyar’a göre çoğu perakendeci iade süresini 90 günden 30 güne indirirken, bazıları sadece 14 gün olarak belirliyor.
Bu da erozyon etkisi marjını dördüncü çeyrekte sınırlandırıyor ve ilk çeyreğin başı itibariyle geçen yıldan kaynaklanan
envanter fazlalıklarını azaltıyor. Perakendeciler yeni yıl takvimlerinin başlangıcı olarak Şubat ayını baz alıyor.
Bazı perakendeciler ve moda şirketleri 2023 yılı itibariyle resesyon riskiyle karşı karşıya
Bazı perakendeciler ve moda firmaları, kısmen 2022'nin başlarında onları çok fazla yanlış envanterle bırakan
tüketici alışveriş tercihlerindeki ani değişimin de etkisiyle, 2023'e girerken kafalarında açıkça resesyon risklerini taşıyor.
2023 yılına hali hazırda biraz dikkatle başlamışken, bazı siparişlerdeki iptaller nedeniyle tüketici davranışında
neler olduğunu çözmeye çalışıyorlar.
Perakendecilerin sıkılaşan envanter kısıtları ve siparişlerdeki düşüşlerle yavaşlayan talebe tepki verdikleri görülüyor diyen
Gelmart Operasyon Müdürü Chris Dodd, yılın ilk yarısında görece olarak hala talebin yüksek olduğunu, perakendecilerin
2023 boyunca envanter yönetimi konusunda temkinli kalacaklarını umduklarını ifade etti. Ayrıca 2022’den kalan
envanterin ilk çeyrekte kesinleşeceğini, bu envanter baskıları altındaki perakendecilerin bahar/yaz dönemine
geçişte zorluk yaşayacaklarını belirtti.
Tel-Aviv merkezli Delta Galil Industries CEO’su Isaac Dabah ise kendi ilk çeyrek alımlarında perakendecilerin
kendi envanterleri üzerinde çalıştıkları için daha temkinli ve muhafazakâr bir eğilimde olduğunu,
kendi şirketlerinin çoklu dağıtım kanallarının kaldıraç etkisiyle envanteri azaltmak ve yılın ilk yarısının
sonunda proaktif önlemler almanın sağlanması için sırada olacaklarını kaydetti.
Diğer moda şirketleri de düşen tüketici talebini hafifletmek için kendi karlılıklarını arttırabilme çabası içerisinde.
Amerikan denim markası True Religion’ın Kasım ayında Başkan Yardımcılığına getirilen Tina Blake, amaçlarının
önümüzdeki üç yıllık süreçte kadın giyim satışlarını %35 oranında arttırmak olduğunu ifade etti.
Stylitics kurucusu ve CEO’su Rohan Deuskar ise bir önceki yıl rakamlarına göre navlun fiyatlarındaki düşüşe
dikkat çekerek, siparişi geri çekmek ve daha sonra tekrar sipariş edebileceklerini düşünmenin güvenli bir alan yarattığını söyledi.
Siparişi vermeden önce neler olup bittiğini bilmenin pek çok durumda envanter seviyelerinin düşmesini sağlayacağını
söyleyen Deuskar’ın firması, tüketicilere bir ürünü online olarak satın almak için tıkladıklarında
sanal ilham seçenekleri ve gruplama imkânı sağlıyor.